In deze les gaan we aan de slag met digitale burgerrechten.

Digitale burgerrechten zijn de rechten en vrijheden die mensen hebben in de digitale wereld - dus online of in relatie tot technologie. Ze zijn vergelijkbaar met mensenrechten, maar dan specifiek toegepast op de digitale samenleving.

Hierover gaan we in gesprek met Bits of Freedom.

Zij komen op voor internetvrijheid door de online grondrechten op communicatievrijheid en privacy te beschermen.

Aan het woord is Evelyn Austin.

Zij is directeur van Bits of Freedom.

Hier is een aantal voorbeelden:

Vrijheid van meningsuiting

Ook online mag je je mening geven, zolang je daarmee geen haat of geweld verspreidt. Dit recht is fundamenteel voor een open internet.

Toegang tot informatie

Je hebt het recht om toegang te hebben tot informatie, kennis en digitale diensten zonder dat die worden gecensureerd of beperkt, tenzij daar een wettelijke reden voor is.

Recht op uitleg bij algoritmes

Als een algoritme (bijvoorbeeld bij een overheidsbesluit of sollicitatie) iets over jou bepaalt, heb je het recht om te weten hoe dat besluit tot stand is gekomen en om bezwaar te maken.

Recht op privacy

Je hebt het recht om zelf te bepalen welke persoonlijke gegevens over jou worden verzameld, opgeslagen en gedeeld en met wie. Denk aan de bescherming van je data op sociale media, bij apps of overheidsdiensten.

”Big Brother kijkt mee” wordt weleens gezegd.

Hoe kijkt Evelyn daarnaar?

Hier zijn de belangrijkste punten van de Sleepwet:

Meer bevoegdheden

De wet verving de eerdere wet uit 2002 en gaf de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (AIVD en MIVD) meer bevoegdheden om digitaal onderzoek te doen.

Referendum

Er werd op 21 maart 2018 een raadgevend referendum gehouden over de Sleepwet. Hoewel de meerderheid "nee" stemde (49,5%), was het referendum niet bindend. De regering voerde de wet alsnog in, met enkele aanpassingen op basis van de kritiek, zoals strengere waarborgen voor toezicht en betere privacymaatregelen.

Wat mogen ze precies?

Ze mogen veel internetverkeer tegelijk afluisteren, zelfs als ze nog niet precies weten wie ze zoeken. Dat heet het "sleepnet": je haalt heel veel gegevens binnen in de hoop dat er iets verdachts tussen zit.

Waarom is dit spannend?

Je privacy kan geraakt worden, ook als je niks verkeerd doet. Er is kans op misbruik als er te weinig toezicht is. Veel mensen vinden dat de wet te ver gaat, zeker als het gaat om het delen van gegevens met andere landen.

Ook Bits of Freedom heeft zich actief bemoeid met de Sleepwet.

Vroeger mocht men alleen heel gericht één persoon aftappen.

Bijvoorbeeld als ze precies wisten welk e-mailadres of IP-adres erbij hoorde. Nu (met de Sleepwet) mag de opsporingsdienst al het internetverkeer uit die wijk aftappen. Onder meer alle WhatsApp-berichten, e-mails of videogesprekken, ook al zijn de meeste mensen onschuldig.

Tot slot... hoe kijkt Evelyn naar die afweging?

Vind je dit een interessant onderwerp?

Op de website van Bits of Freedom kun je natuurlijk nog veel meer lezen. Volg daarvoor deze link naar meer.

Einde van deze les.

In deze les ging het vooral over de overheid. In de volgende les kijken we naar hoe het bedrijfsleven niet altijd even handig omgaat met jouw privacy.

Module 2 afgerond!

NEXT UP: Achtervolgd door cookies

Je wordt automatisch doorgeschakeld, of klik op bovenstaande knop.